Σάββατο 10 Μαΐου 2008

Απολογία σκέψης

[Νόμιζα πως αφού το σχολείο ουσιαστικά έχει τελειώσει για μένα, θα είχε τελειώσει και αυτό το blog. Προφανώς αυτή η ώρα δεν έφτασε ακόμα...]

Τις προάλλες διάβαζα Ιστορία (κατεύθυνσης). Λοιπόν, θα έλεγε κανείς ότι μετά από συνεχείς επαναλήψεις όλη τη χρονιά τώρα πια θα είχα μάθει τα πάντα. Όμως ενώ τα τέσσερα από τα πέντε κεφάλαια έβγαιναν εύκολα, το τελευταίο δυσκολευόμουν και ακόμα δυσκολεύομαι να το αποστηθίσω.

Το τελευταίο κεφάλαιο για όσους δε γνωρίζουν (δεν τους νοιάζει άλλωστε-με γεια τους με χαρά τους) αφορά το Ποντιακό ζήτημα: την προσπάθεια δηλαδή των Ελληνοποντίων να προσαρτηθούν στο ελληνικό κράτος ή να δημιουργήσουν αυτόνομη Ποντιακή Δημοκρατία ή-όταν είδαν τα σκούρα-να συγκροτήσουν με τους Αρμένιους Ποντοαρμενική Ομοσπονδία. Όλα αυτά την περίοδο 1918-1922. Προφανώς τίποτα από αυτά δεν τελεσφόρησε.

Φυσικά το όλο ζήτημα είναι πολύ ενδιαφέρον. Αποδεικνύει ότι, τουλάχιστον εκείνη την εποχή (ας είμαστε αισιόδοξοι όσο κι αν η πραγματικότητα δικαιώνει την Ιστορία) "η διπλωματία εις των ζητημάτων των υποδούλων λαών την λύσιν προβαίνει μόνον όταν ταύτα τίθενται προ αυτής υπό την οξυτάτην μορφήν της εθνικής εξεγέρσεως", η άποψη είναι του Ελ. Βενιζέλου. Και άλλωστε αφού παρακολουθούμε στο βιβλίο της κατεύθυνσης την επιτυχή προσάρτηση της Κρήτης στην Ελλάδα είναι μόνο λογικό να μάθουμε και την αντίθετη περίπτωση.

Όμως αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω είναι πώς επέτρεψε το Υπουργείο Παιδείας να εξετάζονται οι μαθητές πανελληνίως σε ένα τόσο κακογραμμένο κεφάλαιο. Το πρώτο του μέρος ασχολείται με τους λόγους ακμής της περιοχής του Πόντου και της ισχυρής οικονομικής θέσης των Ελλήνων εκεί. Παρόλο όμως που η ιδέα είναι πολύ καλή, το όλο περιεχόμενο είναι απαγορευτικό.

Παραδείγματος χάριν είναι δυνατόν να απαιτείς από έναν μαθητή να αποστηθίσει σε αυτό:
"...η αγροτική παραγωγή περιελάμβανε σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, όσπρια, γεώμηλα, πορτοκάλια, μήλα και άριστα καπνά...". Τι με νοιάζει εμένα αν παρήγαν πατάτες ή αγγούρια;
Ή "...δεν υπήρχε χωριό χωρίς δική του εκκλησία και σχολείο. Σύμφωνα με τη στατιστική του Παναρέτου ζούσαν στις έξι επαρχίες του Πόντου 697.000 Έλληνες ενώ σύμφωνα με το Λαμψίδη υπήρχαν 1890 εκκλησίες, 22 μοναστήρια, 1647 παρεκκλήσια και 1401 σχολεία με 85.890 μαθητές...."

Είναι δυνατόν να τα μάθει κανείς αυτά τα πράγματα;
Είναι δυνατόν αυτό που πρέπει να συγκρατήσει ένας μαθητής που επιλέγει να ασχοληθεί με την Ιστορία σοβαρά να είναι πόσα μοναστήρια και πόσα ξωκλήσια είχε ο Πόντος στην αρχή του 20ού αιώνα ή μήπως αν παρήγαν κριθάρι και καλαμπόκι ή μπανάνες και σταφίδες;

Ή μήπως αυτό που θα έπρεπε πραγματικά να μας διδάσκεται είναι η πραγματική επιθυμία αυτών των ανθρώπων να προσαρτηθούν στην Ελλάδα και οι παράγοντες που οδήγησαν στην αποτυχία αυτού του ονείρου, κάτι που στο βιβλίο γίνεται μόνο επιδερμικά.

Μήπως αυτό που αξίζει να δούμε από τον αγώνα των Ποντίων και να τους θαυμάσουμε γι' αυτό είναι ότι προώθησαν τα αιτήματά τους ειρηνικά, μέσω του Συνέδριου Ειρήνης των Παρισίων (1918-1919), Παν-ποντιακών συνεδρίων, διπλωματικών προσεγγίσεων και διαλόγου; Πράγμα που κάνει ακόμα πιο αξιοθαύμαστη και δραματική αυτή τους την προσπάθεια αφού δεν απέδωσε.

Μήπως αυτό που πρέπει να δούμε είναι ότι η αντίληψη της αυτοδιάθεσης των λαών ποτέ δεν εφαρμόστηκε τότε όπως δεν εφαρμόζεται και σήμερα γιατί οι λαοί "πουλιούνται και αγοράζονται" από άλλους-χώρες, ηγέτες, εν τέλει συμφέροντα-τόσο άσχετα με αυτούς (πχ Μεγάλες Δυνάμεις) όσο και σχετικά (πχ τη χώρα στην οποία βρίσκονται, τη χώρα στην οποία θέλουν να προσαρτηθούν κλπ).

Συμφέροντα που πολύ πρόθυμα συμμετέχουν σε Συνέδρια "Ειρήνης" και διακηρύσσουν με βερμπαλισμούς και κατεβατά την υποστήριξή τους στην αυτοδιάθεση των λαών και προχωρούν σε διακρατικές συζητήσεις αλλά που δε διστάζουν να επιτρέψουν τη γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 ούτε τη γενοκτονία των Ποντίων το 1919 ούτε τη σφαγή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας το 1922 και την εξολόθρευσή τους στα τάγματα εργασίας.

Ηγέτες που παρασύρονται από μεγάλα οράματα, Μεγάλες Ιδέες, πανελληνισμούς ή παντουρκισμούς και τελικά επιτυγχάνουν μόνο Μεγάλες Καταστροφές, Μεγάλες Θυσίες, Μεγάλη Σφαγή. Την οποία αν ανήκουν στο στρατόπεδο των ηττημένων θρηνούν αυτοεξόριστοι μέχρι που-έχοντας κατά τη γνώμη τους θρηνήσει αρκετά-επιστρέφουν σαν να μην έγινε τίποτα ή για την οποία αν ανήκουν στους νικητές κομπάζουν και γιορτάζουν για να την αρνηθούν όμως στο διεθνές προσκήνιο.


Εγώ πάντως ως μαθήτρια στην Ιστορία κατεύθυνσης υποτίθεται πως έμαθα πόσες επιχειρήσεις ήταν ελληνικές στην Αμισό στα τέλη του 19ου αιώνα και πόσες εκκλησιές υπήρχαν τότε στον Πόντο και αυτά θα πρέπει να γράψω.


Και αναρρωτιέμαι τελικά μήπως όλες μου αυτές οι απορίες είναι απαγορευτικές για το Υπουργείο Παιδείας που μας θέλει να μένουμε εκεί, στις εκκλησιές και στα νούμερα... Μήπως βομβαρδίζοντάς με με νούμερα, ημερομηνίες, άχρηστες λεπτομέρειες θέλει να μείνω ακριβώς σ αυτό.


Συγγνώμη, Υπουργείο Παιδείας. Ξεστράτισα αλλά θα ξαναβουλιάξω στην απαιδευσεία που μου παρέχεις.


ΥΓ: Το κεφάλαιο αυτό δεν έχει περάσει από κριτική επιτροπή όπως τα άλλα τέσσερα.